ماشین های الکتریکی صنعتی، به‌ویژه در صنایع سنگین مانند نفت و گاز، فولاد، سیمان و پتروشیمی، از حیاتی‌ترین تجهیزات خطوط تولید به‌شمار می‌روند. با گذشت زمان و افزایش ساعت کارکرد، این ماشین‌ها دچار استهلاک می‌شوند و عملکرد آن‌ها از حالت بهینه خارج می‌شود.
در چنین شرایطی، انجام اورهال (Overhaul) نه‌تنها باعث بازیابی کارایی دستگاه می‌شود، بلکه از خرابی های پیش بینی نشده و توقف تولید جلوگیری می‌کند.
اما اورهال دقیقاً به چه معناست؟ چه زمانی باید انجام شود؟ و چه مراحلی دارد؟ در ادامه به این سوالات پاسخ می‌دهیم.
اورهال چیست و چه تفاوتی با تعمیرات معمولی دارد؟
واژه‌ی «اورهال» به معنای بازبینی کامل، تعمیر اساسی و بازگرداندن ماشین به شرایط اولیه‌ی عملکردی است.
برخلاف تعمیرات معمولی که بیشتر جنبه‌ی رفع ایراد موضعی دارند، اورهال به معنای بازکردن کامل دستگاه، بررسی تمام اجزا، تعمیر یا تعویض قطعات فرسوده و ارتقاء کلی وضعیت دستگاه است.
تفاوت اصلی:
- تعمیرات معمولی: رفع یک ایراد خاص در یک بخش مشخص
- اورهال: بازسازی جامع کل سیستم به‌صورت پیشگیرانه و کامل
چرا اورهال ماشین های الکتریکی ضروری است؟
- افزایش عمر مفید ماشین:
با بازسازی اصولی، قطعات فرسوده تعویض می‌شوند و موتور مجدداً در شرایط استاندارد قرار می‌گیرد. - کاهش ریسک توقف تولید:
پیشگیری از خرابی‌های ناگهانی که می‌توانند خسارات سنگینی به خط تولید وارد کنند. - افزایش بهره‌وری انرژی:
موتوری که درست کار نکند، معمولاً انرژی بیشتری مصرف می‌کند. اورهال به بهینه‌سازی مصرف کمک می‌کند. - کاهش هزینه‌های تعمیرات آینده:
هزینه‌های اورهال معمولاً بسیار کمتر از هزینه‌های خرابی ناگهانی یا تعویض کامل موتور است. - کاهش حرارت و لرزش‌های اضافی:
اورهال باعث کاهش نویز مکانیکی، کاهش حرارت یاتاقان‌ها و بهبود عملکرد کلی موتور می‌شود.
چه زمانی باید اورهال انجام شود؟
تشخیص زمان مناسب برای اورهال به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما چند نشانه‌ی رایج وجود دارد که نشان‌دهنده‌ی نیاز به بازسازی هستند:
- افزایش لرزش و نویزهای غیرعادی
- کاهش راندمان یا افزایش مصرف انرژی
- بروز خرابی‌های پی‌در‌پی در یاتاقان‌ها یا سیم‌پیچ‌ها
- گذشت زمان یا ساعت کارکرد بیش از حد مجاز بدون اورهال قبلی
- وجود آلودگی، رطوبت یا گرد و غبار در محل نصب موتور
- افزایش دمای بدنه یا یاتاقان‌ها نسبت به حالت نرمال
مراحل اجرای اورهال استاندارد
در شرکت‌هایی مانند پیشرو صنعت آداک، فرایند اورهال به‌صورت کاملاً تخصصی و مرحله‌به‌مرحله انجام می‌شود. مراحل عمومی اورهال عبارت‌اند از:
۱. پذیرش و بررسی اولیه
- ثبت مشخصات فنی دستگاه
- تصویربرداری و مستندسازی اولیه وضعیت ظاهری و عملکردی
۲. باز کردن کامل موتور
- باز کردن بدنه، سیم‌پیچ، روتور، یاتاقان‌ها و سایر اجزا
- برچسب‌گذاری و تفکیک دقیق قطعات جهت بررسی
۳. بررسی تخصصی و تست قطعات
- تست عایق سیم‌پیچ‌ها
- بررسی سایش و آسیب‌دیدگی یاتاقان‌ها، شفت، پوسته و…
- اندازه‌گیری تلرانس‌ها و هم‌راستایی اجزاء
۴. تمیز کاری و آماده‌سازی
- شست‌وشوی کامل قطعات با دستگاه‌های مخصوص (واترجت، التراسونیک و…)
- خشک‌کردن صنعتی جهت حذف کامل رطوبت
۵. تعویض و بازسازی قطعات
- تعویض یاتاقان‌ها، کاسه‌نمدها، اورینگ‌ها و سایر قطعات مصرفی
- در صورت نیاز، بازپیچی سیم‌پیچ با کلاس حرارتی استاندارد
۶. مونتاژ و تنظیم نهایی
- مونتاژ کامل با ابزار دقیق
- روان‌کاری استاندارد
- تنظیم فاصله‌ها، گشتاورها و اتصال مکانیکی دقیق
۷. تست عملکرد نهایی
- تست بدون بار و با بار
- اندازه‌گیری جریان، ولتاژ، لرزش، دما و صدای موتور
- ارائه گزارش فنی کامل از وضعیت پس از اورهال
نکاتی برای اجرای بهتر اورهال
- هر موتور صنعتی باید دارای پرونده فنی باشد تا زمان مناسب اورهال مشخص شود.
- مدارک و دستورالعمل‌های سازنده حتماً باید ملاک کار باشد.
- حتماً از قطعات یدکی استاندارد و اصل استفاده شود.
- تیم اجرایی باید تجربه و تخصص در ماشین‌های خاص صنعتی (مثل ضدانفجار یا سنگین‌بار) داشته باشد.
سخن پایانی
اورهال به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اقدامات نگهداری پیشگیرانه در صنعت، نقش کلیدی در حفظ بهره‌وری، پایداری و سلامت ماشین‌آلات صنعتی دارد. انجام این عملیات به‌صورت اصولی و علمی، نه‌تنها از خرابی‌های بزرگ و توقف‌های ناگهانی جلوگیری می‌کند، بلکه باعث صرفه‌جویی قابل توجهی در زمان و هزینه‌های آتی خواهد شد.
پیشرو صنعت آداک با بهره‌گیری از تیم متخصص، تجهیزات پیشرفته و سال‌ها تجربه در پروژه‌های بزرگ صنعتی، آماده ارائه خدمات حرفه‌ای اورهال انواع ماشین‌های الکتریکی است.
